Film Türleri ("Genre" Ya Da Janr)

"Sinemada Türler"den bahsedeceğimi daha önce yazmıştım. Artık vakti geldi.

"Sinemada türleri neden bilmemiz gerekiyor?" diye bir soru aklınıza gelebilir. Hemen cevap vereyim:

Amerika'yı tekrar tekrar keşfetmemeniz için!

Yüz yılı aşkın bir süredir gezegenimizi şereflendiren sinema sanatı, bu süre içinde verilen milyonlarca

eser sonucunda, bazı "türler" ("genre" ya da afili Türkçe ile "janr") şeklinde gruplaşmıştır.

Bu grupların ("kategori" demek daha doğru aslında) ortak özellikleri vardır. Bunlar en başta,

"senaryosal" özelliklerdir. Yani bir türden bahsettiğimiz zaman, ortak temalardan, benzer

karakterlerden, benzer senaryo dönüşlerinden ("twist" - birisi şu kelimeye adam gibi bir karşılık bulursa

alnından öpeceğim) bahsediyoruz demektir.

Örneğin, bir "aşk filmi"nden bahsediyorsak, mutlaka iki (ya da daha fazla sayıda) insanın çeşitli

engellerle karşılaşacak bir aşkını göreceğiz demektir. Bu, bu türde verilen bütün filmlerin ortak özelliğidir.

Filmin mutlu ya da mutsuz bitmesi (yani aşıkların kavuşması ya da ayrı düşmesi) senaristin ve yapımcının

keyfine kalmış bir şeydir. Ama aşıkların bir sürü engelle karşılaşması kaçınılmazdır.

Senariste düşen görev, bu aşıkların hangi ulustan, hangi kültürden, hangi ekonomik ve sosyal

sınıftan olduğuna, bunlarla bağlantılı olarak ne tür ilginç engellerle karşılaşacağına karar vermektir.

Filmleri hem tanıdık hem de orijinal yapan budur. Biz bildiğimiz hikayelerin, farklı ortamlarda geçen

versiyonlarını seyretmek için gideriz sinemaya.

Son yıllarda ortaya çıkan eğilim, bir kaç türü harmanlayıp seyirciye sunmaktır. Seyirci de bu

karışıma çok iyi cevap vermektedir. "Star Wars" böyle bir filmdir. Westernler ile Bilim Kurgu'nun bir

karışımıdır (artı, başka bir sürü şey). "Titanic", aksiyon türü ile aşk filmlerinin bir karışımıdır.

Senaristlerin türleri bilmesi, işlerini büyük ölçüde kolaylaştırır. Tıpkı "3 Perdeli Yapı" bilgisi gibi, "tür

bilgisi" de bir şablondur. Senaristin yaratıcı bir biçimde eğip bükeceği, ilginç sürprizlerle seyirciyi şaşırtıp

kendine bağlayacağı klişelerdir. Seyirciler de sinemadaki bu türleri iyi bilirler ve şaşırtıldıkları zaman

bundan çok hoşlanırlar. ("Altıncı His" filmi bir tür filminin çok güzel bir şaşırtmaca ile

zenginleştirilmesinden ibarettir: "Meğer adamın kendisi de hayaletmiş!")

Her sanatta olduğu gibi senaristlikte de, yaratıcı olmadan önce kendinden önce geliştirilen klişeleri

çok iyi bilmek gerekir. Bu nedenle genç senaristlerin, aşağıda örnekleri verilen türlerden çok sayıda

film seyretmesi ve türü tür yapan ortak nitelikleri bulmaya çalışması yerinde bir tavır olacaktır.

(Zaman zaman ben de buraya türlerin özellikleri hakkında yazılar yazacağım)

Aşağıda, film türlerinin kısa tanımları ile bu türlerden örnekler yer almaktadır. Yazının orijinali "Create

Your Screenplay adresinde bulunabilir.

FİLM TÜRLERİ

Aksiyon (Felaket Filmleri): Burada hikayeler genel olarak fiziksel güçlerin çatışması üzerine kuruludur.

• 48 Hours (48 Saat)

• Face/Off (Yüz Yüze)

• Die Hard (Zor Ölüm)

• Air Force One

• Jurassic Park

• Lethal Weapon

• Return of the Jedi (aynı zamanda Bilim Kurgu)

• Speed (Hız Tuzağı) (aynı zamanda Gerilim)

• Titanic (aynı zamanda Aşk Hikayesi)

• The Terminator

• True Lies (Gerçek Yalanlar)

• Twister

Macera: Burada hikayeler, yeni “dünyalar” ile karşılaşma üzerine kuruludur.

• Apollo 13

• The Deep

• Get Shorty (Gangster, Aşk Ve Suç filmlerinin bir karışımı)

• Indiana Jones and the Temple of Doom (aynı zamanda bir Aksiyon)

• Little Big Man (aynı zamanda Epik/Efsane)

• Lawrence of Arabia

• Quest For Fire

• RainMan

• Robinson Crusoe

• Water World (Su Dünyası)

Komedi: Bu filmlerin hikayesindeki temel çatışma, çok komik sonuçlara yol açar.

• Ace Ventura, Hayvan Dedektifi (aynı zamanda Macera)

• Analyze This (Anlat Bakalım)

• Annie Hall

• Bowfinger

• French Kiss

• Honey, I Shrunk the Kids (aynı zamanda Fantazi)

• My Best Friend's Wedding (En İyi Arkadaşım Evleniyor)

• Nine to Five

• Shakespeare in Love (Aşık Shakespeare)

• The Spy Who Shagged Me

• When Harry Met Sally

• Working Girl (aynı zamanda Aşk Hikayesi)

Kendini Bulma: Bu filmlerin temel çatışması, kahramanın hayatta kendi yerini bulması hakkındadır.

• American Beauty (Amerikan Güzeli)

• American Graffiti

• The Breakfast Club

• The Graduate

• The Last Picture Show

• The Lion King (Aslan Kral)

• My Brilliant Career

• The Paper Chase

• Pretty In Pink

• Rebel Without a Cause

• Risky Business

• Saturday Night Fever

• Shakespeare in Love (aynı zamanda Romantik Komedi)

• Splendor in the Grass

• Top Gun (aynı zamanda Aksiyon)

• The Water Boy (aynı zamanda Komedi)

Suç: Bu hikayelerin temel çatışması, bir suçluyu yakalamak üzerine kuruludur.

• 48 Hours

• Basic Instinct

• Fargo

• French Connection

• Ghost (aynı zamanda Aşk ve Gerilim)

• L.A.Confidential

• Patriot Games

• Pulp Fiction (aynı zamanda bir Kara Komedi)

• The Sting

• The Untouchables

Dedektif / Mahkeme Filmleri: Bu hikayelerin temel çatışması, aslında neler olduğunu bulmak ve

hakikati ortaya çıkarmak ile ilgilidir.

• Caine Mutiny

• Chinatown

• Death and the Maiden

• A Few Good Men

• The General's Daughter

• Inherit the Wind

• The Maltese Falcon

• Philadelphia

• Rear Window

• A Time to Kill

• The Verdict

• Vertigo

Epik/Efsane: Bu hikayeler temeli, büyük bir tarihi değişim döneminde, büyük güçlerin çarpışması

üzerine kuruludur.

• Apocalypse Now

• The Birth of a Nation

• Bridge on the River Kwai

• Butch Cassidy and the Sundance Kid

• Ghandi

• The Godfather

• Gone With the Wind

• The Grapes of Wrath

• Lawrence of Arabia (aynı zamanda Macera)

• Star Wars

• The Ten Commandments

Fantazi: Bu filmler “canlandırma” hikayelerdir, ya da temelleri, biri “gerçek” diğeri “hayali” iki dünya

üzerine kuruludur.

• A Connecticut Yankee in King Arthur's Court

• Alice in Wonderland

• Antz

• Big

• Ghostbusters

• Heaven Can Wait

• Mary Poppins

• The Mask

• Peter Pan

• Snow White

• Toy Story

• The Wizard of Oz

• Who Killed Roger Rabbit?

Gangster: Bu hikayeler, bir suçlu ile toplum arasındaki çatışma üzerine kuruludur. (Bu tür genelde, Kara

Film ile harmanlanır).

• Badlands

• Bonnie and Clyde

• Butch Cassidy and the Sundance Kid

• Dead End

• Dead Man Walking

• The Godfather (aynı zamanda Epik / Efsane)

• Goodfellas

• La Femme Nikita

• M.

• Out of Sight (aynı zamanda Aşk Hikayesi)

• Sling Blade

• The Usual Suspects

Korku: Bu filmlerin hikayesi, bir Canavardan (bu canavar insan olabilir de olmayabilir de) kaçmak ve en

sonunda onu yenmek üzerine kuruludur.

• Alien

• The Blair Witch Project

• Friday the Thirteenth

• Halloween

• I Know What You Did Last Summer

• It's Alive

• King Kong

• Nightmare on Elm Street

• Psycho

• Scream

• Tremors

Aşk (Romantik): Bu filmlerin merkezinde, karşısındakinin aşkının kazanmaya ya da korumaya çalışan

insanlar vardır.

• Annie Hall

• As Good As It Gets

• Casablanca (aynı zamanda Epik/Efsane)

• Ghost

• The Graduate

• It Happened One Night

• Mickey Blue Eyes

• Notting Hill

• Pretty Woman

• Roman Holiday

• The Way We Were

• Wuthering Heights

Bilim Kurgu: Bu filmlerin hikayesi, bilimsel olarak hayal edilebilir bir dünyanın teknolojisi ve araçları

üzerine kuruludur.

• 2001 A Space Odyssey

• Back to the Future

• Blade Runner (aynı zamanda Suç filmi)

• ET: The Extra Terrestrial

• Beşinci Element

• Gattaca

• The Sixth Sense

• Stargate

• Star Wars

• The Terminator

• On İki Maymun

Toplumsal Drama: Bu filmlerin hikayesi, bir Şampiyon ile toplumdaki bir sorun veya bir adaletsizlik

arasındaki mücadeleye dayanır. Genelde bu mücadelenin sonunda Şampiyon’un kişisel bir şeyler

kaybetmesi söz konusudur.

• A Civil Action

• Dead Man Walking

• Dr Strangelove

• Grapes of Wrath

• Kramer Vs Kramer

• Network

• Philadelphia (aynı zamanda Mahkeme Filmi)

• Schindler'in Listesi

• To Kill a Mockingbird

Gerilim: Bu gibi hikayelerin temelinde, kendisini öldürmeye çalışan ölümcül bir düşmanla mücadele

etmek durumunda kalan masum bir kahraman vardır.

• The Net

• No Way Out

• North by Northwest (aynı zamanda Aşk Filmi)

• Sleeping With the Enemy

• Night of the Hunter

• Akbabanın Üç Günü

• Wait Until Dark

• Tanık (aynı zamanda Aşk Hikayesi)

Diğer Film Türleri:

Sanat Filmi: Malum tür

Kara Komedi: Bu tür filmlerin mizahının temelinde ölüm ve ölümle ilgili şeyler bulunur. Bu türden filmler

düzenli aralıklarla ortaya çıkar. En yakın örnekleri: Very Bad Things ve Pulp Fiction.

Dostluk Filmi: Çok belirgin bir tür değildir. Hemen hemen aynı önemdeki iki yıldız oyuncuyu ele alır,

ama bunlardan biri genelde ana karakterdir. Redford ve Newman, böyle bir ikiliydiler (Butch Cassidy ve

Sundance Kid). Fred Astaire ve Ginger Rogers müzikalleri, Dean Martin ve Jerry Lewis’in komiklikleri,

Thelma ve Louise.

Kara Film: Karanlık gölgeler, siyahın ve ışık örüntülerinin tipik kullanımı, sinizm (alaycılık) ve ironi, insan

davranışının karanlık yönlerinin kullanılması ile karakterizedir.

Hayalet Hikayesi : Ne olduğu adından anlaşılabiliyor.

Soygun Filmleri: Bir grup insan tarafından ayrıntılı olarak planlanmış bir soygunu anlatır. Örnek:

Ocean's Eleven, The Thomas Crown Affair, The Great Train Robbery, Olağan Şüpheliler.

Picaresque: Burada, sürekli olarak gezen bir kahramanın episodik (bölümlerden oluşan) maceraları

anlatılır. Örnek: Forrest Gump.

Diğer bariz türler:

Tarihi drama

Müzikal

Western

Bir uyarı: ikiden fazla türün kaynaştırılması genelde kötü sonuç verir.